The Meters of Boethius: Meter 20

Verse Indeterminate Saxon

Eala, min drihten, þæt þu eart ælmihtig,
micel, modilic, mærþum gefræge,
and wundorlic witena gehwylcum.
Hwæt, ðu, ece god, ealra gesceafta

5

wundorlice wel gesceope,
ungesewenlica, and eac swa same
gesewenlicra softe wealdest
scirra gesceafta mid gesceadwisum
mægne and cræfte. þu þysne middangeard

10

from fruman ærest forð oð ende
tidum totældes, swa hit getæsost wæs,
endebyrdes, þæt hi æghwæðer
ge ær farað ge eft cumað.
þu þe unstilla agna gesceafta

15

to ðinum willan wislice astyrest,
and þe self wunæst swiðe stille
unanwendendlic a forð simle.
Nis nan mihtigra ne nan mærra
ne geond ealle þa gesceaft efnlica þin,

20

ne þe ænig nedþearf næs æfre giet
ealra þara weorca þe þu geworht hafast;
ac mid þinum willan þu hit worhtes eall,
and mid anwalde þinum agenum
weorulde geworhtest and wuhta gehwæt,

25

þeah ðe nænegu nedðearf wære
eallra þara mærþa. Is ðæt micel gecynd
þines goodes, þencð ymb se ðe wile,
forðon hit is eall an ælces þincges,
þu and þæt ðin good. Hit is þin agen,

30

forðæm hit his utan ne com auht to ðe,
ac ic georne wat þæt ðin goodnes is,
ælmihtig good, eall mid ðe selfum.
Hit is ungelic urum gecynde;
us is utan cymen eall þa we habbað

35

gooda on grundum from gode selfum.
Næfst þu to ænegum andan genumenne,
forðam þe nan þing nis þin gelica,
ne huru ænig ælcræftigre,
forðæm þu ealgood anes geþeahte

40

þines geþohtest, and hi þa worhtest.
Næs æror ðe ænegu gesceaft
þe auht oððe nauht auðer worhte,
ac ðu butan bysne, brego moncynnes,
ælmihtig god, eall geworhtest

45

þing þearle good; eart þe selfa
þæt hehste good. Hwæt, ðu, halig fæder,
æfter þinum willan woruld gesceope,
ðisne middangeard, meahtum þinum,
weorada drihten, swa þu woldest self,

50

and mid ðinum willan wealdest ealles;
forðæm þu, soða god, selfa dælest
gooda æghwilc. Forðæm þu geara ær
ealla gesceafta ærest gesceope
swiðe gelice, sumes hwæðre þeah

55

ungelice, nemdest eall swa ðeah
mid ane noman ealle togædre
woruld under wolcnum. Hwæt, þu, wuldres god,
þone anne naman eft todældes,
fæder, on feower; wæs þara folde an

60

and wæter oðer worulde dæles,
and fyr is þridde and feowerðe lyft;
þæt is eall weoruld eft togædere.
Habbað þeah þa feower frumstol hiora,
æghwilc hiora agenne stede,

65

þeah anra hwilc wið oðer sie
miclum gemenged, and mid mægne eac
fæder ælmihtiges fæste gebunden
gesiblice softe togædre
mid bebode þine, bilewit fæder,

70

þætte heora ænig oðres ne dorste
mearce ofergangan for metodes ege;
ac geþweorod sint ðegnas togædre,
cyninges cempan, cele wið hæto,
wæt wið drygum, winnað hwæðre.

75

Wæter and eorðe wæstmas brengað;
þa sint on gecynde cealda ba twa,
wæter wæt and ceald. Wangas ymbelicgað,
eorðe ælgreno, eac hwæðre ceald.
Lyft is gemenged, forþæm hio on middum wunað;

80

nis þæt nan wundor þæt hio sie wearm and ceald,
wæt wolcnes tier, winde geblonden,
forðæm hio is on midle, mine gefræge,
fyres and eorðan. Fela monna wat
þætte yfemest is eallra gesceafta

85

fyr ofer eorðan, folde neoðemest.
Is þæt wundorlic, weroda drihten,
þæt ðu mid geþeahte þinum wyrcest
þæt ðu þæm gesceaftum swa gesceadlice
mearce gesettest, and hi gemengdest eac.

90

Hwæt, ðu þæm wættere wætum and cealdum
foldan to flore fæste gesettest,
forðæm hit unstille æghwider wolde
wide toscriðan wac and hnesce.
Ne meahte hit on him selfum, soð ic geare wat,

95

æfre gestandan, ac hit sio eorðe hylt
and swelgeð eac be sumum dæle,
þæt hio siðþan mæg for ðæm sype weorðan
geleht lyftum. Forðæm leaf and gærs
bræd geond Bretene, bloweð and groweð

100

eldum to are. Eorðe sio cealde
brengð wæstma fela wundorlicra,
forðæm hio mid þæm wætere weorðað geþawened.
Gif þæt nære, þonne hio wære
fordrugod to duste and todrifen siððan

105

wide mid winde, swa nu weorðað oft
axe giond eorðan eall toblawen.
Ne meahte on ðære eorðan awuht libban,
ne wuhte þon ma wætres brucan,
on eardian ænige cræfte

110

for cele anum, gif þu, cyning engla,
wið fyre hwæthwugu foldan and lagustream
ne mengdest togædre, and gemetgodest
cele and hæto cræfte þine,
þæt þæt fyr ne mæg foldan and merestream

115

blate forbærnan, þeah hit wið ba twa sie
fæste gefeged, fæder ealdgeweorc.
Ne þincð me þæt wundur wuhte þe læsse
þæt ðios eorðe mæg and egorstream,
swa ceald gesceaft, cræfta nane

120

ealles adwæscan þæt þæt him on innan sticað
fyres gefeged mid frean cræfte.
þæt is agen cræft eagorstreames,
wætres and eorþan, and on wolcnum eac,
and efne swa same uppe ofer rodere.

125

þonne is þæs fyres frumstol on riht,
eard ofer eallum oðrum gesceaftum
gesewenlicum geond þisne sidan grund;
þeah hit wið ealla sie eft gemenged
weoruldgesceafta, þeah waldan ne mot

130

þæt hit ænige eallunga fordo
butan þæs leafe þe us þis lif tiode,
þæt is se eca and se ælmihtga.
Eorðe is hefigre oðrum gesceaftum,
þicre geþuren, forðæm hio þrage stod

135

ealra gesceafta under niðemæst,
buton þæm rodere, þe þas ruman gesceaft
æghwylce dæge utan ymbhwyrfeð,
and þeah þære eorðan æfre ne oðrineð,
ne hire on nanre ne mot near þonne on oðre

140

stowe gestæppan; striceð ymbutan
ufane and neoðane, efenneah gehwæðer.
æghwilc gesceaft þe we ymb sprecað
hæfð his agenne eard onsundran,
bið þeah wið þæm oðrum eac gemenged.

145

Ne mæg hira ænig butan oðrum bion.
þeah hi unsweotole somod eardien,
swa nu eorðe and wæter earfoðtæcne
unwisra gehwæm wuniað on fyre,
þeah hi sindan sweotole þæm wisum.

150

Is þæt fyr swa same fæst on þæm wætre
and on stanum eac stille geheded
earfoðhawe, is hwæðre þær.
Hafað fæder engla fyr gebunden
efne to þon fæste þæt hit fiolan ne mæg

155

eft æt his eðle, þær þæt oðer fyr
up ofer eall þis eardfæst wunað.
Sona hit forlæteð þas lænan gesceaft,
mid cele ofercumen, gif hit on cyððe gewit,
and þeah wuhta gehwilc wilnað þiderweard

160

þær his mægðe bið mæst ætgædre.
þu gestaðoladest þurh þa strongan meaht,
weroda wuldorcyning, wundorlice
eorðan swa fæste þæt hio on ænige
healfe ne heldeð; ne mæg hio hider ne þider

165

sigan þe swiðor þe hio symle dyde.
Hwæt, hi þeah eorðlices auht ne haldeð,
is þeah efneðe up and of dune
to feallanne foldan ðisse,
þæm anlicost þe on æge bið,

170

gioleca on middan, glideð hwæðre
æg ymbutan. Swa stent eall weoruld
stille on tille, streamas ymbutan,
lagufloda gelac, lyfte and tungla,
and sio scire scell scriðeð ymbutan

175

dogora gehwilce; dyde lange swa.
Hwæt, þu, ðioda god, ðriefalde on us
sawle gesettest, and hi siððan eac
styrest and stihtest þurh ða strongan meaht,
þæt hire þy læsse on ðæm lytlan ne bið

180

anum fingre þe hire on eallum bið
þæm lichoman. Forðæm ic lytle ær
sweotole sæde þæt sio sawl wære
þriefald gesceaft þegna gehwilces,
forðæm uðwitan ealle seggað

185

ðætte an gecynd ælcre saule
irsung sie, oðer wilnung;
is sio ðridde gecynd þæm twæm betere,
sio gesceadwisnes. Nis ðæt scandlic cræft,
forðæm hit nænig hafað neat buton monnum.

190

Hæfð þa oðra twa unrim wuhta;
hæfð þa wilnunga welhwilc neten
and þa yrsunga eac swa selfe.
Forðy men habbæð geond middangeard
eorðgesceafta ealla oferþungen,

195

forðæm ðe hi habbað, þæs ðe hi nabbað,
þone ænne cræft þe we ær nemdon.
Sio gesceadwisnes sceal on gehwelcum
þære wilnunge waldan semle,
and irsunge eac swa selfe;

200

hio sceal mid geþeahte þegnes mode,
mid andgite, ealles waldan.
Hio is þæt mæste mægen monnes saule
and se selesta sundorcræfta.
Hwæt, þu ða saule, sigora waldend,

205

þeoda þrymcyning, þus gesceope,
þæt hio hwearfode on hire selfre
hire utan ymb, swa swa eal deð
rineswifte rodor, recene ymbscriðeð
dogora gehwilce drihtnes meahtum

210

þisne middangeard. Swa deð monnes saul,
hweole gelicost, hwærfeð ymbe hy selfe,
oft smeagende ymb ðas eorðlican
drihtnes gesceafta dagum and nihtum.
Hwilum ymb hi selfe secende smeað,

215

hwilum eft smeað ymb þone ecan god,
sceppend hire. Scriðende færð,
hweole gelicost, hwærfð ymb hi selfe.
þonne hio ymb hire scyppend mid gescead smeað,
hio bið up ahæfen ofer hi selfe,

220

ac hio bið eallunga an hire selfre,
þonne hio ymb hi selfe secende smeað;
hio bið swiðe fior hire selfre beneoðan,
þonne hio þæs lænan lufað and wundrað
eorðlicu þing ofer ecne ræd.

225

Hwæt, þu, ece god, eard forgeafe
saulum on heofonum, selest weorðlica
ginfæsta gifa, god ælmihtig,
be geearnunga anra gehwelcre.
Ealle hi scinað ðurh þa sciran neaht

230

hadre on heofonum, na hwæðre þeah
ealle efenbeorhte. Hwæt, we oft gesioð
hadrum nihtum þætte heofonsteorran
ealle efenbeorhte æfre ne scinað.
Hwæt, þu, ece god, eac gemengest

235

þa heofoncundan hider wið eorðan,
saula wið lice; siððan wuniað
þis eorðlice and þæt ece samod,
saul in flæsce. Hwæt, hi simle to ðe
hionan fundiað; forðæm hi hider of ðe

240

æror comon, sculon eft to ðe.
Sceal se lichama last weardigan
eft on eorðan, forðæm he ær of hire
weox on weorulde. Wunedon ætsomne
efen swa lange swa him lyfed wæs

245

from þæm ælmihtigan, þe hi æror gio
gesomnade, þæt is soð cining.
Se þas foldan gesceop and hi gefylde þa
swiðe mislicum, mine gefræge,
neata cynnum, nergend user.

250

He hi siððan asiow sæda monegum
wuda and wyrta weorulde sceatum.
Forgif nu, ece god, urum modum,
þæt hi moten to þe, metod alwuhta,
þurg þas earfoðu up astigan,

255

and of þisum bysegum, bilewit fæder,
þeoda waldend, to ðe cuman,
and þonne mid openum eagum moten
modes ures, ðurh ðinra mægna sped,
æwelm gesion eallra gooda,

260

þæt þu eart selfa sigedrihten god,
ge þa eagan hal ures modes,
þæt we hi on ðe selfum siððan moten
afæstnian. Fæder engla, todrif
þone þiccan mist þe þrage nu

265

wið þa eagan foran usses modes
hangode hwyle, hefig and þystre.
Onliht nu þa eagan usses modes
mid þinum leohte, lifes waldend,
forðæm þu eart sio birhtu, bilewit fæder,

270

soðes leohtes, and þu selfa eart
sio fæste ræst, fæder ælmihtig,
eallra soðfæstra. Hwæt, þu softe gedest
þæt hi ðe selfne gesion moten.
þu eart eallra þinga, þeoda waldend,

275

fruma and ende. Hwæt, þu, fæder engla,
eall þing birest eðelice
buton geswince. þu eart selfa weg
and latteow eac lifgendra gehwæs,
and sio wlitige stow þe se weg to ligð,

280

þe ealle to a fundiað
men of moldan on þa mæran gesceaft.