Precepts

Verse Indeterminate Saxon

ðus frod fæder freobearn lærde,
modsnottor mon, maga cystum eald,
wordum wisfæstum, þæt he wel þunge:
"Do a þætte duge, deag þin gewyrhtu;

5

god þe biþ symle goda gehwylces
frea ond fultum, feond þam oþrum
wyrsan gewyrhta. Wene þec þy betran,
efn elne þis a þenden þu lifge.
Fæder ond modor freo þu mid heortan,

10

maga gehwylcne, gif him sy meotud on lufan.
Wes þu þinum yldrum arfæst symle,
fægerwyrde, ond þe in ferðe læt
þine lareowas leofe in mode,
þa þec geornast to gode trymmen."

15

Fæder eft his sunu frod gegrette
oþre siþe: "Heald elne þis!
Ne freme firene, ne næfre freonde þinum,
mæge man ne geþafa, þy læs þec meotud oncunne,
þæt þu sy wommes gewita. He þe mid wite gieldeð,

20

swylce þam oþrum mid eadwelan."
ðriddan syþe þoncsnottor guma
breostgehygdum his bearn lærde:
"Ne gewuna wyrsa, widan feore,
ængum eahta, ac þu þe anne genim

25

to gesprecan symle spella ond lara
rædhycgende. Sy ymb rice swa hit mæge."
Feorþan siðe fæder eft lærde
modleofne magan, þæt he gemunde þis:
"Ne aswic sundorwine, ac a symle geheald

30

ryhtum gerisnum. Ræfn elne þis,
þæt þu næfre fæcne weorðe freonde þinum."
Fiftan siþe fæder eft ongon
breostgeþoncum his bearn læran:
"Druncen beorg þe ond dollic word,

35

man on mode ond in muþe lyge,
yrre ond æfeste ond idese lufan.
Forðon sceal æwiscmod oft siþian,
se þe gewiteð in wifes lufan,
fremdre meowlan. þær bið a firena wen,

40

laðlicre scome, long nið wið god,
geotende gielp. Wes þu a giedda wis,
wær wið willan, worda hyrde."
Siextan siþe swæs eft ongon
þurh bliðne geþoht his bearn læran:

45

"Ongiet georne hwæt sy god oþþe yfel,
ond toscead simle scearpe mode
in sefan þinum ond þe a þæt selle geceos.
A þe bið gedæled; gif þe deah hyge,
wunað wisdom in, ond þu wast geare

50

ondgit yfles, heald þe elne wið,
feorma þu symle in þinum ferðe god."
Seofeþan siþe his sunu lærde
fæder, frod guma, sægde fela geongum:
"Seldan snottor guma sorgleas blissað,

55

swylce dol seldon drymeð sorgful
ymb his forðgesceaft, nefne he fæhþe wite.
Wærwyrde sceal wisfæst hæle
breostum hycgan, nales breahtme hlud."
Eahtoþan siþe eald fæder ongon

60

his mago monian mildum wordum:
"Leorna lare lærgedefe,
wene þec in wisdom, weoruda scyppend
hafa þe to hyhte, haligra gemynd,
ond a soð to syge, þonne þu secge hwæt."

65

Nigeþan siþe nægde se gomola,
eald uðwita sægde eaforan worn:
"Nis nu fela folca þætte fyrngewritu
healdan wille, ac him hyge brosnað,
ellen colað, idlað þeodscype;

70

ne habbað wiht for þæt, þeah hi wom don
ofer meotudes bibod. Monig sceal ongieldan
sawelsusles. Ac læt þinne sefan healdan
forð fyrngewritu ond frean domas,
þa þe her on mægðe gehwære men forlætaþ

75

swiþor asigan, þonne him sy sylfum ryht."
Teoþan siþe tornsorgna ful,
eald eft ongon eaforan læran:
"Snyttra bruceþ þe fore sawle lufan
warnað him wommas worda ond dæda

80

on sefan symle ond soþ fremeð;
bið him geofona gehwylc gode geyced,
meahtum spedig, þonne he mon flyhð.
Yrre ne læt þe æfre gewealdan,
heah in hreþre, heoroworda grund

85

wylme bismitan, ac him warnað þæt
on geheortum hyge. Hæle sceal wisfæst
ond gemetlice, modes snottor,
gleaw in gehygdum, georn wisdomes,
swa he wið ælda mæg eades hleotan.

90

Ne beo þu no to tælende, ne to tweospræce,
ne þe on mode læt men to fracoþe,
ac beo leofwende, leoht on gehygdum
ber breostcofan. Swa þu, min bearn, gemyne
frode fæder lare ond þec a wið firenum geheald."